Τύρφη ονομάζουμε μια συσσώρευση των μερικώς αποσυντεθειμένων ποσοτήτων βλάστησης ή άλλης οργανικής ουσίας που βρίσκονται σε βαλτώδη υψίπεδα, όξινα χώματα αρκτικών και ψυχρών περιοχών, σε βαλτώδη δάση και σε βαλτώδη υγρότοπους που είναι διαποτισμένοι συνεχώς πλην ορισμένων σύντομων ξερικών περιόδων .
Είναι μια σημαντική πηγή καυσίμων σε ορισμένα μέρη του κόσμου.Επίσης οι μονωτικές της ιδιότητες την έχουν κάνει αντικείμενο χρήσης στη βιομηχανία. Στην γεωργία χρησιμοποιείται ωςβελτιωτικό της δομής του εδάφους και της οξύτητάς του. Από πλευράς όγκου, υπάρχουν περίπου 4 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα τύρφης στον κόσμο, που καλύπτουν συνολικά περίπου το 2% της παγκόσμιας έκτασης γης (περίπου 3 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα), που περιέχει περίπου 8 δισεκατομμύρια terajoules της ενέργειας.
Οι τυρφώνες είναι περιοχές της γης, με φυσικά συσσωρευμένο στρώμα τύρφης. Βρίσκονται σε τουλάχιστον 175 χώρες και καλύπτουν περίπου 4 εκατομμύρια km 2 ή 3% της χερσαίας έκτασης του πλανήτη. Στην Ευρώπη, οι τυρφώνες καλύπτουν περίπου. 515.000 km2.
Η τύρφη σχηματίζεται όταν το φυτικό υλικό, συνήθως σε βαλτώδεις περιοχές, αναστέλλεται από την πλήρη αποσύνθεση , από όξινες και αναερόβιες συνθήκες. Αποτελείται κυρίως από ελώδης βλάστηση : δέντρα, χόρτα, μύκητες , καθώς και άλλους τύπους οργανικών υπολειμμάτων , όπως νεκρά έντομα και ζώα. Υπό ορισμένες συνθήκες, η αποσύνθεση αυτών (ελλείψει οξυγόνου) αναστέλλεται ,γεγονός που συχνά εκμεταλλεύονται και οι αρχαιολόγοι.
Η τύρφη χωρίζεται σε ξανθιά και μάυρη τύρφη. Η ξανθιά αποτελεί προϊόν της ανώτερης συλλογής, ενώ η μαύρη προϊόν κατώτερης εξόρυξης. Σήμερα στο εμπόριο υπάρχουν πολλές κατηγορίες ανάλογα τη οξύτητα, την κοκομετρία, τον εμπλουτισμό της και το είδος εξόρυξης. Έτσι έχουμε ενδεικτικά :
- όξινη τύρφη ph 4-4,5
- όξινη τύρφη ph 4-4,5 με χονδρή δομή
- τύρφη με ισσοροπημένο ph
- ξανθιά τύρφη με ίνες
- εμπλουτισμένα υποστρώματα ξανθιάς τύρφης για σπορεία
- εμπλουτισμένα υποστρώματα ξανθιάς τύρφης για μεταφυτέυσεις σε διάφορα διαμετρήματα γλάστρας
- εμπλουτισμένα υποστρώματα ξανθιάς τύρφης μεγαλύτερης αποσύνθεσης μέ ή χωρίς προσθήκη αργίλου
- ειδικά υποστρώματα , εμπλουτισμένα, για ριζωτήρια και σπορεία